ENDÜSTRİYEL TASARIM TESCİL ;
Endüstriyel Tasarım Nedir?
Tasarım; bir ürünün tümü veya bir parçası veya üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, doku, malzeme veya esneklik gibi insan duyuları ile algılanan çeşitli unsur veya özelliklerinin oluşturduğu bütünü ifade eder.
Tasarım, fiyat, kalite ve performans olarak benzer ürünlerin yer aldığı pazarda, ürün bazında anlamlı farklılıklar ve katma değer yaratmanın en etkin araçlarındandır.
Yapılan araştırmalar, tüketici ürün tercihinde marka, kalite, fiyat gibi unsurların yanı sıra ürünlerin dış görünümünün de oldukça etkili olduğunu göstermektedir. Hatta çoğu zaman tüketiciye aynı teknolojiyi ve kaliteyi sunan iki ürün arasında dış görünüş, ürün tercihinde en etkin rolü üstlenmektedir.
Bu nedenle yeni, sürekli değişim gösteren, insan ihtiyaçlarına cevap verebilen, ergonomik ve estetik niteliğe sahip tasarımlar ortaya çıkarmak, fikir sahiplerine ekonomik anlamda gün geçtikçe artan kazanımlar sağlamaktadır.
Aynı tekniği ve kaliteyi sunan iki ürün arasında dış görünüşün, etkin bir rolü vardır. Bu nedenle yeni, sürekli değişim gösteren, insan ihtiyaçlarına cevap verebilen, ergonomik ve estetik niteliğe sahip tasarımlar ortaya çıkarmak, artan kazanımlar sağlamaktadır.
Endüstriyel Tasarımların Tescili
Ülkemizde endüstriyel tasarımların tescil süresi dört ana işlem sürecinden oluşmaktadır:
Şekli inceleme
Endüstriyel tasarım siciline kayıt ve yayın
İtirazlar
Belgelendirme
Rüçhan Hakkı Nedir?
Rüçhan, kısaca öncelik anlamına gelir. Başvuru sahipleri, Türkiye dışında bir ülkede tasarım tescili için usulüne uygun olarak yaptıkları başvurulara ya da açılan sergilerdeki teşhire dayanarak, başvuru tarihinden itibaren 6 ay içerisinde aynı tasarım için Türkiye’de başvuru yaptıkları takdirde Türkiye’deki koruma başlangıç tarihi önceki başvuru veya sergi tarihi itibariyle başlar.
Endüstriyel Tasarımların Tescil Edilme Nedenleri ;
Kopyalanmaktan ya da taklit edilmekten korunma
Firma Politikası
Rekabet içinde olunan firmalardan ayrılabilme
Firma Prestiji
Tasarımın kopyalandığının sanılmasını engellemek
Neden Tescil?
TASARIMINIZI TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ’NDE TESCİL ETTİRMEK SİZİ TAKLİT EDİLMEYE KARŞI KORUR.
Tasarım Tescili ile Korunan Nedir?
Tasarım tescili ile koruma altına alınan, ürünün kullanıcıya sağladığı fayda ya da ürünün sahip olduğu fonksiyonel özellik değil, ürüne has görsel tasarım özellikleridir.
Endüstriyel tasarım hakkı devredilebilir, lisans verilebilir, miras bırakılabilir.
Tasarımımı Nasıl Koruma Altına Alabilirim?
Tasarımlar; 1995 yılından bu yana 554 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde tescil edilerek koruma altına alınmaktadır.
Tasarım tescili için, "endüstriyel tasarım tescil başvuru formu"nun doldurulması, öngörülen evraklar ile ilgili ücretin yatırılarak bizzat ya da posta yolu ya da internet vasıtasıyla on-line olarak ile Türk Patent Enstitüsü’ne başvuruda bulunulması gerekmektedir.
Endüstriyel Tasarım Tescil Başvurusu İçin Gerekli Belgeler
Tescilli tasarım koruması, başvuru tarihinin kesinleştiği zaman itibariyle başlar. Aşağıda ifade edilen belgeler başvuru aşamasında verilmiş ise başvuru tarihi itibariyle, verilmemiş ise eksik belgelerin tamamlandığı tarih itibariyle başvuru kesinlik kazanmış olur.
Bu belgeler;
Başvuru sahibinin kimlik belgelerini içeren imzalı başvuru formu
Tasarıma ilişkin görsel anlatım
Başvuru tarihini kesinleşmesine etki etmeyen, ancak başvurunun tescille sonuçlanabilmesi için verilmesi gereken belgeler ise,
Ücret
Vekaletname (İşlemler vekil tarafından yapılıyorsa)
İmza sirküs(Başvuru sahibi tüzel kişi ve vekil kullanmıyorsa)
Rüçhan belgesi ve Türkçe tercümesi (Rüçhan hakkı talep ediliyorsa)
Tasarımda Koruma Şartları Nelerdir?
Tasarımların yasal olarak korunabilmesi için, ilgili mevzuatta belirtilen koruma şartlarına sahip olması gerekir. Tasarımın korunabilmesi için “yenilik” ve “ayırt edici nitelik” şartlarını taşıması, kamu düzeni ve genel ahlaka aykırı olmaması ve ürünün teknik fonksiyonu yerine getirebilmesi için belirli biçim ve boyutta olması uygun olması gerekmektedir.
Yenilik; bir tasarımın aynısının, başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış olmasını,
Ayırt Edici Nitelik ise; bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık olmasını ifade etmektedir.
Korumadan Kimler Yararlanabilir?
554 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile sağlanan korumadan,
T.C vatandaşları veya Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgahı veya idari merkezi bulunan ya da sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler ile
Paris veya Bern Sözleşmeleri yahut Dünya Ticaret Örgütü’nü kuran anlaşmanın eki TRIP’s hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişiler yararlanır. Bu maddenin birinci fıkrası hüküm kapsamı dışında kalmasına rağmen, T.C uyruğundaki kişilere kanunen ve fiilen tasarım koruması tanıyan devletlerin uyruğundaki gerçek veya tüzel kişiler de karşılıklılık ilkesi uyarınca Türkiye’de tasarım korumasından yararlanır.
Çoklu Başvuru Nedir, Koşulları Nelerdir?
Çoklu başvuru, tek bir başvuru ile birden çok tasarım için koruma talep edilmesidir. Tasarımların çoklu başvuruya konu olabilmesi için ürünlerin;
Aynı alt sınıfa ait olması veya,
Aynı set/takıma ait olması veya,
Bileşik bir ürünün parçaları olması veya,
Birden çok nesnenin ya da sunuşun bir arada algılanabilen bir bileşimi oluşturması gerekir.
İtirazda Kullanılabilecek İspatlayıcı Bilgi ve Belgeler:
Tasarımın başvuru tarihinden önce kamuya sunulduğunu gösteren ve tarih içeren;
Katalog
Dergi
Süreli yayın
Tanıtım broşürü
Ürün kodunu içeren satış faturaları (ürün kodunu ve ürüngösterir belgeyle eşleştirilmesi)
Hangi Tasarımlar Korunamaz?
Yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olmayan tasarımlar,
Kamu düzeni veya genel ahlaka aykırı tasarımlar,
Teknik fonksiyonunun gerçekleştirilmesinde, tasarımcıya tasarıma ilişkin özellik ve unsurlarda hiçbir seçenek özgürlüğü bırakmayan tasarımlar,
Tasarlanan veya tasarımın uygulandığı ürünü, başka bir ürüne mekanik olarak monte edebilmek veya bağlayabilmek için ancak belirli biçim ve boyutlarda üretilebilen tasarımlar korunamaz.
Endüstriyel Tasarımlarda Koruma Süresi
Tescilli tasarımların koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 5 yıldır. Koruma süresi, tescilin beşer yıllık dönemler halinde yenilenmesi suretiyle 25 yıla kadar uzatılabilir.
İtiraz
İlanı yapılmış bir tasarımla ilgili olarak, üçüncü kişiler tasarımın koruma şartlarına sahip olmadığı gerekçesi ile itiraz edebilirler.
İtirazın kabul görmesi için, yayından itibaren 6 ay içerisinde itiraz formunun, ispatlayıcı bilgi ve belgelerin ve ücretin ödendiğini gösterir belgenin Enstitüye verilmesi gerekir.
Tasarım Hakkı Kapsamı
Tasarım hakkı sahibi, tasarım hakkına yapılabilecek tecavüzlerden dolayı hukuk davası açmaya yetkilidir. Tasarım hakkı, sahibinin izni olmadıkça üçüncü kişiler tasarımın uygulandığı ürünü;
Üretemez
Piyasaya süremez
Satamaz
Sözleşme yapamaz
İthal edemez
Ticari amaçla kullanamaz
Ticari amaçla elinde bulunduramaz.
Türkiye’de Tescilli Bir Endüstriyel Tasarım Tüm Dünyada Geçerli midir?
Endüstriyel tasarım tescili, başvuru sahiplerine ulusal bir koruma sağlamamaktadır. Yani tasarım koruması sadece tasarımın tescil edildiği ülke sınırları içerisinde geçerlidir. Bu nedenle, tasarımın birden fazla ülkede korunması isteniyorsa, korunma istenen ülkelerin ofislerine ayrı ayrı tasarım tescil başvurusu yapılması gerekmektedir. Ancak geçen süreç içerisinde, her ülke ofisine ayrı ayrı başvuru yapılması, farklı başvuru prosedürleri ve farklı dil kullanımı gibi sorunları beraberinde getirdiğinden dolayı, yapılacak tek bir başvuru ile birden fazla ülkede tasarımın koruma altına alınmasını sağlayan sistemler oluşturulmuştur.
Ülkemizde bu amaçla, Endüstriyel Tasarımların Uluslar arası tesciline İlişkin Lahey Antlaşması, 1 Ocak 2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Böylece başvuru sahipleri, çok daha az maliyet ile ve tek bir başvuru yaparak Lahey anlaşmasına üye ülkelerde tasarımlarını tescil ettirebilmektedirler.
Başvuru sahipleri ayrıca İspanya’nın Alicante şehrinde yer alan Avrupa Birliği Marka Tasarım Tescil Ofisi’ne (OHIM) müracaat ederek yine tek ücret ve tek başvuru ile Avrupa Birliğine üye ülkelerde tasarımlarını koruma altına alabilmektedirler.
